डोनाल्ड जोन ट्रम्प, जसले सन् २०१७ जनवरी २० मा अमेरिकाका ४५औं राष्ट्रपतिको शपथ लिएका थिए, पुनः जनवरी २०, २०२५ मा अमेरिकाका ४६औं राष्ट्रपतिको पदभार ग्रहण गरे। यद्यपि, यौन दुर्व्यवहारको आरोप र कानूनी मुद्दाहरू सँग जुझिरहेका ट्रम्पले दुई पटक महिला उम्मेदवारलाई हराएर राष्ट्रपति पद प्राप्त गरे।
२०१६ को अमेरिकी राष्ट्रपति निर्वाचनमा ट्रम्पकी प्रतिद्वन्द्वी हिलारी क्लिन्टनले ट्रम्पको भन्दा २ दशमलव १ प्रतिशत बढी पपुलर भोट प्राप्त गरेकी थिइन्। तर, अमेरिकी राष्ट्रपति पदको चुनाव पपुलर भोटभन्दा इलेक्टोरल भोटमा आधारित हुन्छ। यस निर्वाचनमा ५३८ इलेक्टोरल भोटमा २७० भोटले विजय निर्धारण गर्दछ। ट्रम्पले ३०४ भोट प्राप्त गरेका थिए भने हिलारीले २२७ मात्र प्राप्त गरेकी थिइन्।
त्यसैगरी, सन् २०२४ को निर्वाचनमा ट्रम्पले आफ्नो प्रतिद्वन्द्वी कमला ह्यारिसलाई ३१२ इलेक्टोरल भोटसहित पराजित गरेका थिए, जबकि कमलाले २२६ भोट मात्र प्राप्त गरेकी थिइन्।
२०१७ जनवरी २० मा शपथ ग्रहण गरेको अर्को दिन, २१ जनवरी २०१७ मा, अमेरिकामा हजारौं महिलाहरू विरोध प्रदर्शनमा उत्रिएका थिए। यो दृश्यले महिलाहरूको सशक्तिकरणको एक नयाँ युगको संकेत दिएको जस्तो लागेको थियो। तर, ती प्रदर्शनहरू पनि लामो समयका लागि स्थायी प्रभाव छोड्न सकेन। ट्रम्पको राष्ट्रपतिमा आसीन हुँदै गर्दा, उनले दुनियाँभरिका महिलाहरूको जीवनमा महत्वपूर्ण असर पुर्याउने कार्यकारी आदेशहरू जारी गरे।
ट्रम्पले सन् २०१७ जनवरी २३ मा गर्भपतनविरुद्धको कार्यकारी आदेशमा सही गरेका थिए, जसको असर केवल अमेरिका मात्र नभइ विश्वभरका महिलाको प्रजनन स्वास्थ्यमा पर्ने थियो। उनका आप्रवासनसम्बन्धी आदेश, वातावरणीय नीतिहरू र मानव अधिकारका अन्य मुद्दाहरूले विरोध र आलोचना जन्माएका थिए।
कार्यकारी आदेश भनेको राष्ट्रपतिले कंग्रेसको अनुमतिबिना प्रत्यक्ष कार्यान्वयन गर्न सक्ने आदेश हो। ट्रम्पले आफ्नो कार्यकालको पहिलो दिनमा विभिन्न कार्यकारी आदेश जारी गरे, जसले केवल अमेरिकामा मात्रै नभइ संसारभरका नागरिकहरूलाई प्रभाव पारेका छन्। यस्ता आदेशमा, पेरिस जलवायु सम्झौताबाट अमेरिका बाहिर निस्कने निर्णय र अमेरिकामा जन्मेपछि अमेरिकी नागरिकता प्राप्त गर्ने अधिकारलाई खारेज गर्ने आदेशको समावेश छ, जसले विश्वभरका नागरिकलाई चासो दिएको छ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनबाट अमेरिका बाहिर जाने आदेशले नेपालमा पनि चासो उत्पन्न गरेको थियो। स्वास्थ्य विज्ञहरूले चेतावनी दिएका छन् कि, डब्लूएचओको आर्थिक सहयोगको अभावले विश्वभरको स्वास्थ्य प्रतिक्रिया कमजोर पार्न सक्छ।
ट्रम्पका अर्को विवादास्पद कार्यकारी आदेशमा, अमेरिकी संविधानको चौथो संशोधनअनुसार, अमेरिकामा जन्मेका बच्चाहरूलाई अमेरिकी नागरिकता प्राप्त गर्ने अधिकार हटाउने प्रस्ताव गरिएको छ। यसले अमेरिकी नागरिकता प्राप्त गर्ने अधिकारलाई संकुचित पार्न सक्छ, जसले विश्वभरका आप्रवासीहरूलाई प्रत्यक्ष असर पुर्याउनेछ।
ट्रम्पका कार्यकारी आदेशहरूमा विशेष गरी आप्रवासन नीतिहरू र अमेरिकी सीमा नियन्त्रणमा कडाइका कारण, उनले शरणार्थीहरूको प्रवेशमा प्रतिबन्ध लगाएका थिए। यसले दुनियाँभरिका शरणार्थीहरूको जीवनलाई प्रभावित गरेको थियो, र अमेरिकामा कानूनी रूपमा बसोबास गरिरहेका मानिसहरूलाई समेत समस्यामा पारिएको थियो।
यस सबैले एउटा गम्भीर प्रश्न उठाउँछ: जब कार्यकारी आदेशले नागरिकका अधिकारमा प्रभाव पार्ने कार्यहरू गर्छन्, तब त्यस्ता आदेशहरूको असर केवल देशका नागरिकमात्र होइन, सम्पूर्ण विश्वमा पर्दछ।
यसले मानव अधिकारका पक्षमा विचार गर्ने एउटा महत्वपूर्ण चुनौती प्रस्तुत गरेको छ। प्रत्येक राष्ट्रको आफ्नो सीमा र नागरिकहरूलाई नियन्त्रण गर्ने अधिकार हुन्छ, तर दीर्घकालसम्म स्थापित अधिकारहरू खोस्नु भनेको मानव अधिकारको उल्लंघन हो। संयुक्त राष्ट्र संघको घोषणापत्र अनुसार, प्रत्येक व्यक्तिलाई आफ्नो देश छोड्ने र फर्कने अधिकार हुनु पर्छ।
ट्रम्पको कार्यकारी आदेशहरूले यो कुरामा गम्भीर चिन्ता उत्पन्न गरेको छ कि के हामी वास्तवमै एकजुट र समान अधिकार भएका संसारको निर्माण गर्दैछौं, या यसले राष्ट्रवाद र अलगाववादको नयाँ युगको शुरुवात गरेको हो?
