बागलुङ जिल्लामा अलैँची उत्पादनमा उल्लेखनीय वृद्धि भएको छ। क्षेत्रीय विस्तार र कृषकहरूको लगनशीलताका कारण गत वर्ष मात्र ४८ मेट्रिक टन अलैँची उत्पादन भएको छ। यसबाट कृषकहरूले छ करोड रुपैयाँको कारोबार गर्न सफल भएका छन्।
उत्पादनको अवस्था र मूल्य
कृषि ज्ञान केन्द्रको तथ्यांकअनुसार, बागलुङका कृषकहरूले प्रतिकिलो औसत रु. १,२५० को दरले अलैँची बिक्री गरेका छन्। जैमिनी नगरपालिका-२ का कृषक बलिभद्र सापकोटाका अनुसार अन्य जिल्लाको तुलनामा बागलुङमा अलैँचीको मूल्य थोरै कम भए पनि उत्पादनबाट राम्रो आम्दानी भइरहेको छ।
खेती विस्तार र चुनौतीहरू
आर्थिक वर्ष ०७८/७९ मा १२८ हेक्टर जमिनमा अलैँची खेती गरिएको थियो, जसबाट ४२ मेट्रिक टन उत्पादन भएको थियो। त्यही वर्ष, कृषकहरूले प्रतिकिलो रु. ९५० का दरले लगभग चार करोड रुपैयाँको कारोबार गरेका थिए।
तर, आर्थिक वर्ष ०७९/८० मा खेती क्षेत्र १३१ हेक्टरमा विस्तार भए पनि उत्पादन घटेर ३८ मेट्रिक टनमा सीमित भयो। उत्पादनमा गिरावट आउनुको मुख्य कारण रोगको सङ्क्रमण र जलवायु परिवर्तनलाई मानिएको छ।
चालु आर्थिक वर्षमा १४० हेक्टर जमिनमा अलैँची खेती विस्तार भएको छ। जसमध्ये, ९६ हेक्टर जमिनमा लगाइएको बोटले उत्पादन दिन थालेको कृषि ज्ञान केन्द्रले जनाएको छ।
अलैँची जोन र भविष्यको योजना
बागलुङका आठ स्थानीय तहलाई समेटेर ‘अलैँची जोन’ निर्माण गरिएको छ। प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाअन्तर्गत १२ पकेट क्षेत्र र दुई ब्लक क्षेत्रलाई समेटेर यो जोन सञ्चालनमा ल्याइएको हो। परियोजनाका वरिष्ठ कृषि अधिकृत नारायण पौडेलका अनुसार अलैँची खेती व्यवस्थित गर्न सके कृषकहरूको आम्दानी अझै बढ्नेछ।
दिगो खेती र गुणस्तरको महत्त्व
अलैँची खेतीको राम्रो व्यवस्थापन गर्न सके, एक पटक रोपेको बोटले १० वर्षसम्म उत्पादन दिन सक्छ। कृषकहरूले गुणस्तरका आधारमा अलैँचीलाई विभाजन गरी फरक मूल्यमा बिक्री गर्दै आएका छन्।
स्थानीय तहमा नयाँ प्रविधि र व्यवस्थापन लागू गरी उत्पादनलाई थप गुणस्तरीय बनाउँदै निर्यातको क्षेत्रमा योगदान पुर्याउने योजना रहेको कृषि ज्ञान केन्द्रले जनाएको छ।
