दिपायल सिलगढी नगरपालिका–५ का किसान जयबहादुर शाहीले व्यावसायिक रूपमा गोब्रे च्याउ खेती सुरु गरेका छन्। दिपायल सिलगढीको जिरो प्वाइन्ट नजिकै भाडामा लिएको जग्गामा उनले गोब्रे च्याउ उत्पादनको योजना अघि बढाएका हुन्।
व्यवसायिक च्याउखेतीमा नयाँ अध्याय
कन्य च्याउ खेती गर्दै आएका जयबहादुरले यस पटक कृषि ज्ञान केन्द्रको प्राविधिक र आर्थिक सहयोगमा गोब्रे च्याउ खेती थालेका छन्। उनले २० टन कम्पोस्ट मल हेटौँडाबाट खरिद गरी, धनगढीबाट च्याउको बीउ ल्याएर खेती सुरु गरेका हुन्।
उनका अनुसार, गोब्रे च्याउ खेतीका लागि कोठाको तापक्रम २२ देखि २५ डिग्री सेल्सियस उपयुक्त हुन्छ। खेतीलाई सफल बनाउन उनले दैनिक पानी दिने र तापक्रमको सन्तुलन राख्ने गरेका छन्।
लागत र उत्पादन
च्याउ खेतीको सुरुवाती चरणमा करिब दुई लाख रुपैयाँ लगानी भएको उनले बताए। अहिले दैनिक चारदेखि पाँच किलो गोब्रे च्याउ उत्पादन भइरहेको छ, जसको बजार मूल्य प्रतिकिलो ४ सय रुपैयाँ छ। उत्पादन बढेसँगै जयबहादुरले च्याउ बिक्रीको लागि स्थानीय बजार र होटलहरूसँग समन्वय गरिरहेका छन्।
ज्ञान केन्द्रको सहयोग
कृषि ज्ञान केन्द्रले किसान शाहीलाई गोब्रे च्याउ खेतीमा ५०% आर्थिक सहयोग गरेको छ। ज्ञान केन्द्रका निमित्त प्रमुख गङ्गादत्त अवस्थीका अनुसार, गोब्रे च्याउ खेती जिल्लामा व्यावसायिक रूपमा विस्तार गर्नका लागि यो प्रयास सुरु गरिएको हो।
गत वर्ष जोरायल गाउँपालिकामा सफल परीक्षणपछि यस वर्षबाट व्यावसायिक उत्पादन थालिएको अवस्थीले बताए। ज्ञान केन्द्रले यसै आर्थिक वर्षमा सिताके च्याउको पनि परीक्षण गरिरहेको र च्याउखेती गर्ने किसानलाई निरन्तर सहयोग उपलब्ध गराइने उल्लेख गरे।
गोब्रे च्याउको महत्व
गोब्रे च्याउले मसरुम चिल्ली, मसरुम सुप, र मसरुम पकौडाजस्ता विभिन्न स्वादिष्ट परिकार बनाउन सकिन्छ। पौष्टिकता र बजार मूल्यका कारण गोब्रे च्याउ खेतीले डोटीका किसानहरूलाई आर्थिक रूपमा सबल बनाउने अपेक्षा गरिएको छ।
जयबहादुरको यो प्रयासले च्याउखेतीलाई नयाँ उचाइमा पु¥याउने र डोटी जिल्लाका होटल तथा रेष्टुराँहरूमा च्याउको खपत बढाउने विश्वास गरिएको छ।
