खोटाङको तुवाचुङ–जायजुममा निर्माण गरिएको ‘तुवाचुङ मिनी ग्रेटवाल’ पदमार्ग पर्यटकको मन जित्दैछ। हलेसी तुवाचुङ नगरपालिका–७ स्थित किरात समुदायको ऐतिहासिक स्थलमा चुनासुकी प्रयोग गरी बनाइएको ७३० मिटर लामो यो पदमार्ग पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा चर्चित बन्दै गएको छ।
किरात सभ्यताको उद्गम मानिने यस स्थलमा कङ्क्रिटको प्रयोग नगरिकनै ढुंगा, माटो र इँटाको धुलोले निर्माण गरिएको पर्खालले यहाँको प्राकृतिक र ऐतिहासिक महत्त्व झल्काउँछ। हलेसी तुवाचुङ नगरपालिकाले यसलाई ‘तुवाचुङ मिनी ग्रेटवाल’ नामकरण गरेको छ।
भौगोलिक र सांस्कृतिक आकर्षण
समुन्द्री सतहदेखि १८०० मिटरको उचाइमा रहेको तुवाचुङ–जायजुमबाट सूर्योदय, सूर्यास्त र हिमाली शृंखलाको मनमोहक दृश्य अवलोकन गर्न सकिन्छ। सगरमाथा र अन्य हिमालको चमकदार दृश्यले पर्यटकलाई मन्त्रमुग्ध बनाउँछ।
यो स्थलमा तयामा र खियामा नामक किरात मिथकका पात्रले कपडा बुनेको मानिन्छ। तान बुन्ने ढुंगाको संरचना आज पनि यहाँ देख्न सकिन्छ। ऐतिहासिक महत्वका प्रतीकहरूलाई उजागर गर्दै यहाँ किरात समुदायका आदिम पुर्खाहरूको प्रतिमा स्थापना गरिएको छ।
संरचनात्मक विकास
पदमार्गसँगै, मञ्जुश्री गुफा जाने बाटो, माङ्खिम घर, र पार्किङस्थल निर्माण कार्य भइरहेको छ। नगरपालिकाले तयामा र खियामाको प्रतिमा बनाउन ३० लाख र किरात सांस्कृतिक घर निर्माण गर्न २५ लाख बजेट छुट्याएको छ। आगामी योजनामा पर्यटकका लागि चिया-कफी पार्क र किरात भान्साका विशेष परिकार उपलब्ध गराउने योजना छ।
पर्यटकीय र धार्मिक महत्त्व
विश्वप्रसिद्ध त्रिधार्मिक स्थल हलेसीको नजिकै रहेको तुवाचुङ–जायजुममा उँधौली र उँभौलीका अवसरमा साकेला सिली नाच्ने परम्परा छ। नेपाल र छिमेकी देशका किरात समुदायहरू यो स्थलमा धार्मिक र सांस्कृतिक महत्त्वका लागि आउने गर्छन्।
सरकारले मन्दुम ट्रेलको एक प्रमुख गन्तव्यका रूपमा तुवाचुङ–जायजुमलाई समेटेको छ। प्राकृतिक सौन्दर्य र सांस्कृतिक महत्त्वका कारण यहाँ आन्तरिक र बाह्य पर्यटकको चहलपहल वर्षभरि देख्न सकिन्छ।
‘तुवाचुङ मिनी ग्रेटवाल’ले न केवल पर्यटकलाई आकर्षित गरिरहेको छ, बरु किरात सभ्यताको अध्ययन, संरक्षण र प्रवर्द्धनमा समेत महत्वपूर्ण योगदान दिएको छ।
