मनाङको चामे गाउँपालिका–१ तिमाङस्थित जंगलमा लागेको डढेलो १० दिनसम्म पनि नियन्त्रणमा आउन सकेको छैन। माघ १८ गते बेलुकी सुरु भएको यो डढेलो जटिल भौगोलिक बनावटका कारण नियन्त्रणमा ल्याउन चुनौतीपूर्ण बनेको छ।
जिल्ला प्रशासन कार्यालयका अनुसार डढेलो नियन्त्रणका लागि जिल्लाका सबै सुरक्षा निकाय तथा स्थानीयवासी परिचालन गरिएको छ। प्रमुख जिल्ला अधिकारी मातृका आचार्यका अनुसार कठिन भूगोल, सुख्खा मौसम, र हावाहुरीले डढेलो फैलिन थप जोखिम बढाएको छ।
डढेलोका कारण चरन क्षेत्र र जैविक सम्पदामा क्षति
डढेलोले जंगलका भेडा, च्याङ्ग्रा, याक, र चौँरीका चरन क्षेत्र नष्ट गरेको छ। साथै, राष्ट्रिय पक्षी डाँफेको बासस्थान र फूल फुलेको लालीगुराँसका बोटसमेत नष्ट भएको जानकारी प्राप्त भएको छ।
अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना इलाका कार्यालयका प्रमुख ढकबहादुर भुजेलका अनुसार डढेलोले सल्लाको काठ, धुपी, र अन्य औषधीय जडीबुटीहरूमा ठूलो क्षति पुऱ्याएको छ। उनले भने, “सुख्खायाम, हिउँ नपर्नु, र वनमा रहेका सुकेका ठुटालगायतले डढेलोको जोखिम झन् बढाएको हो।”
वन्यजन्तु र चराचुरुङ्गीमा प्रभाव
डढेलोका कारण वन्यजन्तु र चराचुरुङ्गीको बासस्थानमा गम्भीर असर परेको छ। हरेक वर्ष डढेलोका कारण लोपोन्मुख वन्यजन्तुका बासस्थान नष्ट हुँदै गएकाले उनीहरूको अस्तित्व नै संकटमा पर्ने जोखिम बढेको छ।
सरकारी तहहरूको तत्काल पहलको आवश्यकता
यस डढेलोले तिमाङ जंगलमा रहेका बहुमूल्य वनस्पति, जडीबुटी, र जैविक विविधतामा दीर्घकालीन असर पुऱ्याउने देखिएको छ। स्थानीयवासीले तीनै तहका सरकारले त्वरित र प्रभावकारी कदम चाल्नुपर्नेमा जोड दिएका छन्।
२०७७ सालमा पनि मनाङमा दुई महिनासम्म नियन्त्रणमा आउन नसकेको डढेलोले एक हजार दुई सय हेक्टर जंगल नष्ट गरेको थियो। यो डढेलो नियन्त्रणमा पनि यदि प्रभावकारी प्रयास नगरिए थप ठूलो क्षति हुने चेतावनी स्थानीयले दिएका छन्।
तत्कालका प्रयास र चुनौती
डढेलो अन्यत्र फैलिन नदिन सुरक्षाका उपायहरू अपनाइए पनि जोखिम अझै यथावत् रहेको प्रशासनले जनाएको छ। कठिन भूगोल, सुख्खा मौसम, र हावाहुरीका कारण नियन्त्रणमा ढिलाइ भइरहेकाले सरकारका सबै तहबीच सहकार्य आवश्यक रहेको सरोकारवालाहरूले बताए।
